Mapa - Kadyks (Cádiz)

Kadyks ( [ˈkaðiθ], fen. גדר = Gadir,, = Qādis) – miasto w południowo-zachodniej Hiszpanii, w regionie Andaluzja, stolica prowincji Kadyks. Położone na półwyspie oddzielającym odnogę Zatoki Kadyksu od Oceanu Atlantyckiego. Zamieszkuje je 116 072 osób (2019). Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Zatoki Kadyksu (hiszp. Grande Área Urbana) ma 642 504 mieszkańców na powierzchni 1792 km², w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 64 748 osób, co stanowi wzrost o 11,2%. Miasto jest trzecim co do wielkości w prowincji, po Jerez de la Frontera i Algeciras.

Miasto portowe i handlowe, stocznia, przemysł metalowy i spożywczy. Szkoły wyższe, muzea, znany ośrodek turystyczny. Najstarsze miasto w Hiszpanii. Mieszkańcy Kadyksu nazywani są gaditano.

W mieście znajduje się stacja kolejowa Cádiz, z której odjeżdżają pociągi aglomeracyjne (Cercanías), regionalne (Media Distancia) i dalekobieżne (Alvia).

* około 1100 p.n.e. założony przez Fenicjan (Gadir – najstarsze miasto w tej części Europy). Okoliczna kraina nazywana była Tartessos, stąd starożytny Kadyks bywa utożsamiany z biblijnym Tarszisz.

* od ok. 500 p.n.e. pod władzą Kartaginy (I wojna punicka).

* 206 p.n.e. zdobyty przez Rzymian (Gades), ośrodek handlu morskiego, okres rozkwitu gospodarczego. W 49 r. p.n.e. w Kadyksie mieszkało ponad 5000 członków klasy wyższej, przez co miasto mogło równać się jedynie z Patavium (Padwą) i Rzymem.

* V w. zniszczony przez Wizygotów.

* od 711 pod panowaniem Maurów. Do jego nazwy (Qādis – idol) dopisano legendę o potężnej figurze pod miastem, która swojego czasu magicznie zablokowała cieśninę Gibraltaru, w związku z czym należało ją zniszczyć (1145 r.).

* od 1262 w rękach władców Kastylii (miasto zdobył Alfons X Mądry).

* Wielki renesans miasto przeżywało w epoce odkryć geograficznych. Kolumb zaczynał w Kadyksie swoją 2 i 4 wyprawę. Miasto stało się portem obsługującym ruch z Nowym Światem, a przez to również głównym celem wrogów Kastylii.